1、《 三 字 经 》 rén zhī chū xìng běn shàn xìng xiāng jìn xí xiāng yuǎn 人之初 , 性本善。性相近 , 习相远。 gǒu bú jiào xìng nǎi qiān jiào zhī dào guì yǐ zhuān 苟不 教, 性乃迁。教之道 , 贵以专。 xī mèng mǔ zé lín chǔ zǐ bù xué duàn jī zhù 昔孟母,择邻处。子不学,断机杼。 dòu yān shān yǒu yì fāng jiào wǔ
2、 zǐ míng jù yáng 窦燕山,有义方。教五子,名俱扬。 yǎng bú jiào fù zhī guò jiào bù yán shī zhī duò 养不教,父之过。教不严,师之惰。 zǐ bù xué fēi suǒ yí yòu bù xué lǎo hé wéi 子不学,非所宜。幼不学,老何为。 yù bù zhuó bù chéng qì rén bù xué bù zhī yì 玉不琢,不成器。人不学, 不知义。 wèi rén zǐ
3、 fāng shào shí qīn shī yǒu xí lǐ yí 为 人子,方少时。亲 师友,习礼仪。 xiāng jiǔ líng néng wēn xí xiào yú qīn suǒ dāng zhí 香 九龄,能温席。孝 于亲,所当执。 róng sì suì néng ràng lí tì yú zhǎng yí xiān zhī融 四岁,能让梨。弟于长,宜先知。 shǒu xiào tì cì jiàn wén zhī mǒu shù shí mǒu wén
4、 首孝弟 ,次见闻。知 某数,识某文。 yī ér shí shí ér bǎi bǎi ér qiān qiān ér wàn 一而十,十而百。百而千,千而万。 sān cái zhě tiān dì rén sān guāng zhě rì yuè xīng 三才者,天地人。三光者,日月星。 sān gāng zhě jūn chén yì fù zǐ qīn fū fù shùn 三纲者,君臣义。父子亲 ,夫妇顺。 yuē chūn xià yuē qiū dōn
5、g cǐ sì shí yùn bù qióng 曰春夏,曰秋冬。此四时,运不穷。 yuē nán běi yuē xī dōng cǐ sì fāng yìng hū zhōng 曰南北,曰西东。此四方,应乎中。 yuē shuǐ huǒ mù jīn tǔ cǐ wǔ xíng běn hū shù 曰水火,木金土。此五行,本乎数。 yuē rén yì lǐ zhì xìn cǐ wǔ cháng bù róng wěn 曰仁义,礼智信。此五常,不容紊。 d
6、ào liáng shū mài shǔ jì cǐ liù gǔ rén suǒ shí 稻粱菽,麦黍稷。此六谷,人所食。 mǎ niú yáng jī quǎn shǐ cǐ liù chù rén suǒ sì 马牛羊,鸡犬豕。此六畜,人所饲。 yuē xǐ nù yuē āi jù ài wù yù qī qíng jù 曰喜怒,曰哀惧。爱恶欲,七情具。 páo tǔ gé mù shí jīn sī yǔ zhú nǎi
7、bā yīn 匏土革,木石金。丝与竹,乃八音。 gāo zēng zǔ fù ér shēn shēn ér zǐ zǐ ér sūn 高曾祖,父而身。身而子,子而孙。 zì zǐ sūn zhì xuán zēng nǎi jiǔ zú rén zhī lún 自子孙,至玄曾。乃九族,人之伦。 fù zǐ ēn fū fù cóng xiōng zé yǒu dì zé gōng 父子恩,夫妇从。兄则友,弟则恭。 zhǎng yòu xù yǒu yǔ p
8、éng jūn zé jìng chén zé zhōng 长幼序,友与朋。君则敬,臣则忠。 cǐ shí yì rén suǒ tóng fán xùn méng xū jiǎng jiū 此十义,人所同。凡训蒙,须讲究。 xiáng xùn gǔ míng jù dòu wéi xué zhě bì yǒu chū 详训诂,明句读。为学者,必有初。 xiǎo xué zhōng zhì sì shū lún yǔ zhě èr shí piān 小学终,至四书。论语者,二十篇。 qún d
9、ì zǐ jì shàn yán mèng zǐ zhě qī piān zhǐ 群弟子,记善言。孟子者,七篇止。 jiǎng dào dé shuō rén yì zuò zhōng yōng zǐ sī bǐ 讲道德,说仁义。作中庸,子思笔。 zhōng bù piān yōng bú yì dà xiǎo dài zhù lǐ jì 中不偏,庸不易。大小戴,注礼记。 shù shèng yán lǐ yuè bèi yuē guó fēng yuē yǎ sòng
10、 述圣言,礼乐备。曰国风,曰雅颂。 hào sì shī dāng fěng yǒng shī jì wáng chūn qiū zuò 号四诗,当讽咏。诗既亡,春秋作。 yù bāo biǎn bié shàn è sān zhuàn zhě yǒu gōng yáng 寓褒贬,别善恶。三传者,有公羊。 yǒu zuǒ shì yǒu gǔ liáng jīng jì míng fāng dú zǐ 有左氏,有谷梁。经既明,方读子。 cuō qí yào jì qí shì
11、 wǔ zǐ zhě yǒu xún yáng 撮其要,记其事。五子者,有荀扬。 wén zhōng zǐ jí lǎo zhuāng jīng zǐ tōng dú zhū shǐ 文中子,及老庄。经子通,读诸史。 kǎo shì xì zhī zhōng shǐ zì xī nóng zhì huáng dì 考世系,知终始。自羲农,至黄帝。 hào sān huáng jū shàng shì táng yǒu yú hào èr dì 号三皇,居上世。唐有虞,号二帝。 xiān
12、g yī xùn chēng shèng shì xià yǒu yǔ shāng yǒu tāng 相揖逊,称盛世。夏有禹,商有汤。 zhōu wén wǔ chēng sān wáng xià chuán zǐ jiā tiān xià 周文武,称三王。夏传子,家天下。 sì bǎi zǎi qiān xià shè tāng fá xià guó hào shāng 四百载,迁夏社。汤伐夏,国号商。 liù bǎi zǎi zhì zhòu wáng zhōu wǔ wáng shǐ zhū zhòu
13、 六百载,至纣亡。周武王,始诛纣。 bā bǎi zǎi zuì cháng jiǔ zhōu zhé dōng wáng gāng zhuì 八百载,最长久。周辙东,王纲坠。 Chěng gān gē shàng yóu shuì shǐ chūn qiū zhōng zhàn guó 逞干戈,尚游说。始春秋,终战国。 wǔ bà qiáng qī xióng chū yíng qín shì shǐ jiān bìng 五霸强,七雄出。嬴秦氏,始兼并。 chuán èr shì chǔ hàn zhēng gāo
14、 zǔ xīng hàn yè jiàn 传二世,楚汉争。高祖兴,汉业建。 zhì xiào ping wáng mǎng cuàn guāng wǔ xīng wéi dōng hàn 至孝平,王莽篡。光武兴,为东汉。 sì bǎi nián zhōng yú xiàn wèi shǔ wú zhēng hàn dǐng 四百年,终于献。魏蜀吴,争汉鼎。 hào sān guó qì liǎng jìn song qí jì liáng chén chéng 号三国,迄两晋。宋齐继,梁陈承。 wéi nán c
15、háo dū jīn ling běi yuán wèi fēn dōng xi 为南朝,都金陵。北元魏,分东西。 yǔ wén zhōu yǔ gāo qí dài zhì suí yì tǔ yǔ 宇文周,与高齐。迨至隋,一土宇。 bú zài chuan shī tǒng xù táng gāo zǔ qǐ yì shī 不再传,失统绪。唐高祖,起义师。 chú suí luàn chuàng guó jī èr shí chuán sān bǎi zǎi 除隋乱,创国基。
16、二十传,三百载。 liáng miè zhī guó nǎi gǎi liáng táng jìn jí hàn zhōu 梁灭之,国乃改。梁唐晋,及汉周。 chēng wǔ dài jiē yǒu yóu yán sòng xīng shòu zhōu shàn 称五代,皆有由。炎宋兴,受周禅。 shí bā chuán nán běi hùn liáo yǔ jīn dì hào fēn 十八传,南北混。辽与金,帝号纷。 dài miè liáo sòng yóu cún zhì yuán xīng jīn
17、 xù xiē 迨灭辽,宋犹存。至元兴,金绪歇。 yǒu sòng shì yì tong miè bìng zhōng guó jiān róng dí 有宋世,一同灭。并中国,兼戎狄。 míng tài zǔ jiǔ qīn shī chuán jiàn wén fāng sì sì 明太祖,久亲师。传建文,方四祀。 qiān běi jīng yǒng lè sì dài chóng zhēn méi shān shì 迁北京,永乐嗣。迨崇祯,煤山逝。 qīng tài zǔ yīng jǐng mìn
18、g jìng sì fāng kè dà dìng 清太祖,膺景命。靖四方,克大定。 zhì xuān tǒng nǎi dà tong shí èr shì qīng zuò zhōng 至宣统,乃大同。十二世,清祚终。 dú shǐ zhě kǎo shí lù tōng gǔ jīn ruò qīn mù 读史者,考实录。通古今,若亲目。 kǒu ér song xīn ér wéi cháo yú sī xī yú sī 口而诵,心而维。朝于斯,夕于斯。
19、 xī zhòng ní shī xiàng tuó gǔ shèng xián shàng qín xué 昔仲尼,师项橐。古圣贤,尚勤学。 zhào zhōng ling dú lǔ lún bǐ jì shì xué qiě qín 赵中令,读鲁论。彼既仕,学且勤。 pī pú biān xiāo zhú jiǎn bǐ wú shū qiě zhī miǎn 披蒲编,削竹简。彼无书,且知勉。 tóu xuán liáng zhuī cì gǔ bǐ bú jiào zì qín
20、 kǔ 头 悬梁,锥刺股。彼不教,自勤苦。 rú náng yíng rú yìng xuě jiā suī pín xué bú chuò 如囊萤,如映雪。家虽贫,学不辍。 rú fù xīn rú guà jiǎo shēn suī láo yóu kǔ zhuó 如负薪,如挂角。身虽劳,犹苦卓。 sū lǎo quán èr shí qī shǐ fā fèn dú shū jí 苏老泉,二十七。始发奋,读书籍。 bǐ jì lǎo yóu huǐ
21、chí ěr xiǎo shēng yí zǎo sī 彼既老,犹悔迟。尔小生,宜早思。 ruò liáng hào bā shí èr duì dà tíng kuí duō shì 若梁灏,八十二。对大廷,魁多士。 bǐ jì chéng zhòng chēng yì ěr xiǎo shēng yí lì zhì 彼既成,众称异。尔小生,宜立志。 yíng bā suì néng yǒng shī mì qī suì néng fù qí 莹八岁,能咏诗。泌七岁,能赋棋。
22、bǐ yǐng wù rén chēng qí ěr yòu xué dāng xiào zhī 彼颖悟,人称奇。尔幼学,当效之。 cài wén jī néng biàn qín xiè dào yùn néng yǒng yín 蔡文姬,能辨琴。谢道韫,能咏吟。 bǐ nǚ zǐ qiě cōng mǐn ěr nán zǐ dāng zì jǐng 彼女子,且聪敏。尔男子,当自警。 táng liú yàn fāng qī suì jǔ shén tóng zuò z
23、hèng zì 唐刘晏,方七岁。举神童,作正字。 bǐ suī yòu shēn yǐ shì ěr yòu xué miǎn ér zhì 彼虽幼,身已仕。尔幼学,勉而致。 yǒu wéi zhě yì ruò shì quǎn shǒu yè jī sī chén 有为者,亦若是。犬守夜,鸡司晨。 gǒu bù xué hé wéi rén cán tǔ sī fēng niàng mì 苟不学,曷为人。蚕吐丝,蜂酿蜜。 rén bù xué bù rú
24、 wù yòu ér xué zhuàng ér xíng 人不学,不如物。幼而学,壮而行。 shàng zhì jūn xià zé mín yáng míng shēng xiǎn fù mǔ 上致君,下泽民。扬名声,显父母。 guāng yú qián yù yú hòu rén yí zǐ jīn mǎn yíng 光于前,裕于后。人遗子,金满赢。 wǒ jiào zǐ wéi yì jīng qín yǒu gōng xì wú yì 我教子,惟一经。勤有功,戏无益。 jiè zhī zāi yí miǎn lì 戒之哉,宜勉力。 11






